Kuram Yüklü Gözlem İncelemesi ve Çocuklar Üzerinde Yaklaşımı :
Kuramı açıklamak ile başlamak gerekirse; herhangi bir sorunu ilgilendiren ve uygulanmadıkça gerçekleşip gerçekleşemeyeceğini, doğru olup olmadığını bilinemeyen düşüncelerin, ilkelerin soyut topluluğudur. Kuram yüklü gözlem ise bir kuramın geçerliliğini önceden varsayma , salt gözlem içermeyip kuramsal arka plan ile bağlantılı olmasıdır. Savunucuları: Pierre Duhem, Emile Meyerson, Alexandre Kayre. Thomas Kuhn vb
Gözlemlenebilir-Gözlemlenemez ayrımında deneyimciliğin kaygısı epistemiktir. ‘Göz bildiğini görür’.
Bütün gözlediklerimizi geçmiş deneyimlerimiz ,kendi anlamlandırma yetkimiz ile kuram yardımı ile değerlendirmemize kuram yüklü gözlem denir .İlk defa Hanson tarafından 1958 yılında ele alınan bu görüş Gestalt psikolojisinin de konularından olmuştur. Örneğin: Bir doktorun röntgen filmine bakarak akciğerimizde belirli bir sağlık sorunu olduğunu görmesi eğitim almayan birinin görmemesi ,küçük bir çocuğun hatta akciğeri görememesi deneyim ve bilginin gözlem farklılığına uyarlanması ile ilişkilidir.
Aşağıdaki örnek resimler Nefes’e ait.(2.5 yaşında erkek )Freud’un psikianalitik yaklaşımına göre Anal Dönemin(18aylık-3yaş) sonlarında olan bu yaş aralığında wc eğitimi gelişir ve çocuk verme-tutma bilincini edinir. Kalem tutma beceresi ile birlikte çizim hareketleri daha önce deneyimlenmiş görsel nesnelerin kağıda dökülmesini ve yaptıklarında nesne-isim kurma eğiliminde olduğunu görüyoruz.
Hayvanlar temalı resim alıştırmalarını inceleyelim.
Yatay,dikey çizgilerin ve belirgin yuvarlakların sık görüldüğü bu yaş aralığında Nefes (Şekil 1–2 )çizimlerin kuş olduğunu söylemiştir.Bütüne bakıp en çok dikkat çeken gördüğü kısımların resmedilmesi ile kuşun gagası olduğu ve iki bacağı olduğu bilgisini izlediği çizgi film ya da gösterilen görsellerden kendine göre yansıtmakla birlikte canlı varlık çizdiğini temel duyu organlarını da eklemiştir.Göz eklemesi kuram yüklü gözlem yaklaşımına göre hayvaların da bakışları olabilecği canlı olduğunu bildiğini özelliklerine yönelik gözlem yeteneği olduğunu göstermektedir.Yetişkin birey bilgi ile orantılı olarak daha fazla ayrıntıya dikkat edecekti. Göz bebeği,kirpik vs..Gestalt’ın belirli bir yönde giden çizgilerin süreklilik özelliğine göre sol üstte doğru yaptığı karalama canlılık katma ve kuşun yukarı uçacağı yükseleceği anlamını taşıyabilir. Hayvan olarak sürekli kuş seçme sebebi ise yakınlık kurma örneğin,gittiği parkta ‘Aa bak kuş,Cik Cik ‘ gibi tepkilerin kendinde oluşturduğu heyecandan da kaynaklanabilir.Hareketli canlılar oldukları için anında kaybolması ise çocuğun nesne süreksizliğine göre daha çok dikkatini çekip etkilenmesine yol açabilir.
Hayvan çizimlerine devam eden Nefes (Şekil-3) de Zürafa çizdiğini söylemiş.Gözlem becerisinin üstüne bu sefer dört bacaklı daha büyük uzun boyunlu ve beneklerinin olduğunu öğrenme sürecindeki bilgilerini de resmetmiştir. Daha fazla yorumda bulunacak olursak yanındaki çizimin belgesel de gördüğü bir su aygırı ya da timsah olup olmadığını nereden bilebiliriz
Kuşlar üzerinde yaptığı diğer bir çizimde (Şekil 4)daha önceki çizdiği kuşlardan farklı olarak burada karalamalarında kanat eklemiş baş-gövde ayrımını daha belirgin çizmiş. belki de daha gösterişli bir kuş olan tavus kuşunu görmüş ve renkleri ona bu yaşta henüz renk algısı oluşmadığı için ona bir karmaşıklık ifadesi katmış ve gür ve kabarık kanatlar çizmek istemiştir.Sonuç olarak Kuram yüklü Gözlem incelemesine göre herkes aynı şeye bakar ama herkes farklı şeyler görür. Bir çocuğun gözünden olan biteni anlamak onun ne gördüğü ise de aynı şekilde ne bildiği ve deneyimlediği ile ilgilidir.
